«Η Σινασός της Καππαδοκίας»

Google news logo Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!


Η Σινασός βρίσκεται σε μια πανέμορφη τοποθεσία στην καρδιά της Καππαδοκίας, στην κεντρική  Μ. Ασία.  

Το έδαφος της  Καππαδοκίας  προέρχεται από ηφαιστειακή λάβα του ανενεργού πλέον ηφαιστείου στο Αργαίο όρος  και ο σημερινός επισκέπτης αντικρίζει γύρω του ένα ονειρικό τοπίο που σε κάθε βήμα του ανακαλύπτει ένα κομμάτι της ιστορίας του ελληνικού πολιτισμού και της ορθοδοξίας. Η περιοχή είναι γεμάτη με κωνόλιθους διαφόρων σχημάτων, που  λαξεύτηκαν στη διάρκεια των αιώνων από τον χρόνο, τις  καιρικές συνθήκες, αλλά και τους ανθρώπους. Κατοικίες, σκήτες, μοναστικά κέντρα, εκκλησίες με σημαντικές αγιογραφίες, πολιτείες ολόκληρες σκαμμένες στο υπέδαφός της, σώζονται μέχρι και σήμερα.


Σχετικά με το ιστορικό παρελθόν της Σινασού υπάρχουν λιγοστά  τεκμηριωμένα στοιχεία. Η  παλαιότερη αναφορά για τη Σινασό, βρίσκεται σ’ ένα οθωμανικό κατάστιχο του 1476 με το όνομα  Sinasoun. Το όνομά της, κατά την επικρατέστερη άποψη, το πήρε από τη σημιτική λέξη  ''Σιν'' που σημαίνει ήλιος και το καταληκτικό Ασσός, που σημαίνει πόλη. Δηλαδή  Σινασός ~ Ηλιούπολη.


Από μεταγενέστερες πηγές γνωρίζουμε ότι από το 1769  την διοίκηση της κοινότητας  ασκούσαν  δύο  δημογεροντίες, Ελληνική και Τουρκική, των οποίων τα μέλη ήταν εκλεγμένα από την κοινότητα. Η ελληνική Δημογεροντία είχε πολλές αρμοδιότητες, μέχρι και την απονομή δικαιοσύνης, αφού μπορούσε να επιλύσει και προσωπικές διαφορές αλλά και ποινικά ζητήματα.


Η ευσέβεια, χαρακτηριστικό  των κατοίκων της Αγιοτόκου Καππαδοκίας, ήταν πολύ έντονη και στους  Σινασίτες.  Στην κωμόπολη υπήρχαν δύο ενοριακοί ναοί, των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης  στο «Μισιχώρ» (στην κεντρική πλατεία του χωριού), όπου τα τελευταία χρόνια τελείται Πατριαρχική Θεία Λειτουργία υπό τον Παναγιώτατο Οικ. Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, και των  Ταξιαρχών στη συνοικία «Γενή Μαχαλά» (δίπλα στο φαράγγι του Δέργου). Επίσης, ένα μοναστήρι, του Αγίου Νικολάου   πολιούχου  της  Σινασού,  διώροφο  λαξευμένο σε τεράστιο κωνόλιθο ύψους 25μ., το οποίο  ανακαινίσθηκε εκ βάθρων το 2012 με τη χορηγία Σινασίτη, καθώς επίσης και περί τα 40 παρεκκλήσια, άλλα κτιστά και άλλα σκαλιστά,  μέσα και γύρω από την κωμόπολη.


Η γεωγραφική θέση και οι κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν, ωθούσαν τους  Σινασίτες  από την ηλικία των 12 ετών περίπου, να ξενιτεύονται στην Κωνσταντινούπολη, όπου εργάζονταν σκληρά. Ασχολούνταν  κυρίως με το εμπόριο του μαύρου χαβιαριού, στο οποίο είχαν το μονοπώλιο με ειδική Συντεχνία και Καταστατικό, με το εμπόριο αλιπάστων, εδώδιμων αποικιακών, τροφοεφόδια πλοίων και  χρωμάτων και ήσαν επιτυχημένοι επιχειρηματίες. Διέθεταν τα οικονομικά οφέλη τους, όχι μόνο για τις οικογένειες τους αλλά για  έργα  κυρίως  υπέρ του κοινωνικού συνόλου των Σινασιτών, όπως  το κτίσιμο εκκλησιών, σχολείων, μέριμνα για την κοινοτική ύδρευση, δωρεάν ιατρική  και φαρμακευτική περίθαλψη και γενικώς την ενίσχυση των απόρων και αναξιοπαθούντων συμπολιτών τους,  Χριστιανών ή Τούρκων.

Οι Σινασίτες επηρεασμένοι  από την κοσμοπολίτικη Κωνσταντινούπολη,  με την ευρύτητα πνεύματος που τους διέκρινε, αντιλήφθηκαν πολύ νωρίς, τη σπουδαιότητα της  Ελληνικής Παιδείας, προκειμένου να ενισχύσουν το ελληνικό φρόνημα των κατοίκων και να ισχυροποιήσουν την Ορθοδοξία. Το 1821 συστάθηκε με  «Σιγίλιο» του Πατριάρχη  Γρηγορίου του Ε΄, το περίφημο Αρρεναγωγείο της Σινασού που  ήταν από τα λαμπρότερα εκπαιδευτήρια της Καππαδοκίας και αργότερα, το 1869, το Παρθεναγωγείο. Η συσταθείσα Σχολική Επιτροπή προσλάμβανε  τους εκπαιδευτικούς  από την Ελλάδα  και τα υψηλότερα κονδύλια δαπανών της κοινότητος προορίζονταν  για την εκπαίδευση. Έτσι, στη Σινασό μιλούσαν την ελληνική γλώσσα άπταιστα όπως ακριβώς στην Ελλάδα, ενώ μάθαιναν την τουρκική σαν δεύτερη γλώσσα.  Η δε εκπαίδευση ήταν δωρεάν και υποχρεωτική για όλα τα Σινασιτόπουλα.

Όνειρο όλων των ξενιτεμένων ήταν να επιστρέψουν καταξιωμένοι στην πατρίδα τους, όπου έκτιζαν  πολυδάπανα αρχοντικά υψηλής αισθητικής και αρχιτεκτονικής σπουδαιότητας, με εσωτερικές τοιχογραφίες, σκαλιστά διακοσμητικά φουρούσια, μαιάνδρους κ.λ.π. Σήμερα, η Σινασός είναι χαρακτηρισμένος  διατηρητέος οικισμός από την «UNESCO».  Τα κτήρια που έχουν διασωθεί και είναι αρκετά,  αλλά ακόμη κι αυτά που είναι ερειπωμένα, μαρτυρούν την Ιστορία και τον Πολιτισμό  των κατοίκων της.

Τα πανηγύρια, οι αρραβώνες, οι γάμοι, η  επιστροφή των ξενιτεμένων  και οι διάφορες ονομαστικές εορτές, αποτελούσαν για τους Σινασίτες αφορμές  για πολυάνθρωπες κοινωνικές συναθροίσεις και διασκεδάσεις, όπου όλοι σχεδόν χόρευαν και τραγουδούσαν.


Στα πανηγύρια  και στα  γλέντια του χωριού, οι γυναίκες  τραγουδώντας  τα  ελληνικότατα  παραδοσιακά  τραγούδια , χόρευαν τους  κλειστούς  κυκλικούς  χορούς, (που πιθανόν να προέρχονταν από τους Κύκλιους χορούς των αρχαίων Ελλήνων), οι οποίοι είχαν αργά  βήματα  και  απλές  κινήσεις,  με χάρη και σοβαρότητα.  Χόρευαν και τον πανελλήνιο συρτό, μόνοι αυτοί  σ’ όλη την Καππαδοκία, με τη συμμετοχή φυσικά και ανδρών.  Ακόμη,  οι άνδρες και μόνον αυτοί,  χόρευαν τον  αντικρυστό  χορό των κουταλιών, τον γνωστό σ’ όλη την Καππαδοκία  «Κόνιαλι»,  και οι γυναίκες τον μοναδικό αντικρυστό  «΄Ισο»,  χορό λιτό, απέριττο, τελετουργικό, όλο χάρη αλλά και σεμνότητα, που τον χόρευαν  έτσι, μόνο στη Σινασό.  Οι Σινασίτες είχαν επίσης και αρκετά παλαιά Ακριτικά τραγούδια, καθώς είναι γνωστό ότι η Καππαδοκία θεωρείται ως η  κατ’ εξοχήν περιοχή του Διγενή Ακρίτα. Οι δε γυναικείες παραδοσιακές φορεσιές της Σινασού, μεταξωτές, ασημοκέντητες  και  χρυσοκέντητες, αποτελούσαν εξαιρετικά δείγματα Μικρασιάτικης λαϊκής φορεσιάς.


Το  πνεύμα αλληλεγγύης που χαρακτήριζε τους Σινασίτες,  τους οδήγησε  το 1925 μετά την Ανταλλαγή, στην ίδρυση  του Σωματείου  «Η ΝΕΑ ΣΙΝΑΣΟΣ», με έδρα τον Πειραιά, ένα από τα πρώτα και πλέον δραστήρια προσφυγικά σωματεία. Οι στόχοι του Σωματείου, σύμφωνα με το αρχικό καταστατικό  αφορούσαν κυρίως στα θέματα εγκατάστασης των προσφύγων, στην περισυλλογή και φύλαξη  της διασωθείσας περιουσίας της κοινότητος Σινασού  και τη διατήρηση των ηθών και εθίμων της. Οι στόχοι αυτοί, διαμορφωμένοι στη σημερινή πραγματικότητα, καθορίζουν διαχρονικά την  πορεία του Σωματείου.


Το 1986 το Σωματείο έλαβε Βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών, για την 60ετή μέχρι τότε δραστηριότητά του. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος και της Πανελλήνιας Ένωσης Καππαδοκικών Σωματείων. Στη βόρεια Εύβοια υπάρχει και κωμόπολη Νέα Σινασός που υπάγεται στην Ιστιαία.


Έτσι, η Σινασός της Καππαδοκίας, μια μικρή κωμόπολη, με την ελληνική γλώσσα, τα σχολεία της, τις εκκλησιές της, τον πολιτισμό της και τα ελληνικότατα τραγούδια και χορούς της, κράτησε υψηλά τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία στα βάθη της Ανατολής,  μέχρι την Ανταλλαγή του 1924.


Άξια λοιπόν ο μεγάλος Ελβετός ιστορικός  Ανρύ Γκρεκουάρ  την  χαρακτήρισε  « Εστία ελληνικής Αναγέννησης στην Καππαδοκία » και ο μακαριστός Μητροπολίτης Καισαρείας  Κλεόβουλος είπε γι’αυτήν : «΄Οασις εν ερήμω, Αστήρ εν τω σκότει,  Αθήναι εν Μικρά Ασία».