Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
Επιμέλεια συνέντευξης: Δήμητρα Τσιαούση
Η ηθοποιός και συγγραφέας Φιλία Κανελλοπούλου «συναντά» τη Margot, την μεγάλη αδερφή της Άννας Φρανκ στο πρωτότυπο θεατρικό έργο της Κωνσταντίνας Ράικου «Anna & Margot» που παρουσιάζεται κάθε Τετάρτη στο Θέατρο Βαφείο σε σκηνοθεσία Γιώργου Δρίβα.
Συνομιλήσαμε με τη πολυμαθή και δραστήρια καλλιτεχνικά Φιλία και η συζήτηση μαζί της ήταν σαν ένας ποταμός, γύρω από το επίκαιρο θέμα του πολέμου, την αδερφική αγάπη, τα διδάγματα της Ιστορίας. Η ίδια συγκινείται από την «συνειδητοποίηση ότι θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς, η κάθε μία-ο καθένας, στη θέση των αδελφών Φρανκ ή στη θέση κάποιου που ζει σε εμπόλεμη ζώνη».
Αυτή τη σεζόν θα τη βρούμε και στην παιδική παράσταση «Το ασχημόπαπο» σε συνεργασία με τον Δημήτρη Αδάμη και τη Δόμνα Ζαφειροπούλου.
Γιατί η ιστορία της Άννα Φρανκ συγκινεί και εμπνέει ακόμα;
Η Κωνσταντίνα Ράικου που έγραψε του έργο “Anna & Margot” εμπνεύστηκε από την ιστορία της Άννας Φρανκ, όπως έχει αναφέρει και η ίδια, καθώς εντόπισε σε αυτήν στοιχεία κοινά με τη σύγχρονη εποχή. Για εμένα αυτό αποτέλεσε κριτήριο να δεχτώ τη συγκεκριμένη επαγγελματική πρόταση, το κείμενό της δηλαδή. Η προσέγγισή της σε σχέση με αυτήν την ιστορία με εμπνέει και με συν-κινεί, καθότι πιστεύω πως υπάρχουν ακόμα κορίτσια, έφηβες, παιδιά, γυναίκες, άνθρωποι εν γένει που βιώνουν μέχρι σήμερα παρόμοια γεγονότα στη ζωή τους, μπαίνουν σε μια βάρκα για να σωθούν ή για να οδηγηθούν σε μια ζωή που φτιάχνουν άλλοι για εκείνους, γεμάτη εγκλεισμούς και βασανιστήρια – καθεστώτα εξαίρεσης κατά τον Αγκάμπεν. Βεβαίως δεν είναι ακριβώς το ίδιο, το πρόσημο του Ολοκαυτώματος με το πρόσημο του οποιουδήποτε πολέμου σήμερα, όμως πραγματικά ο κάθε άνθρωπος «από τύχη» δεν έζησε, τότε, αυτό και «από τύχη» δε βιώνει έναν πόλεμο σήμερα.
Η συνειδητοποίηση ότι θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς, η κάθε μία-ο καθένας, στη θέση των αδελφών Φρανκ ή στη θέση κάποιου που ζει σε εμπόλεμη ζώνη αλλά και στη θέση όσων δεν αντιδρούν απέναντι στις θηριωδίες συγκινεί και εμάς και το κοινό, αυτή η ταύτιση δηλαδή και η αντιστοιχία- αναλογία. Επιπλέον, προσωπικά με συγκινεί και η αφήγηση από την πλευρά της Μάργκοτ Φρανκ, της ξεχασμένης από την ιστορία αδερφής, η οποία πιθανώς να έγραψε και η ίδια σε σχέση με την εμπειρία και το βίωμα της, όπως και άλλοι άνθρωποι αλλά τα χειρόγραφα αυτά δε σώθηκαν. Με συγκινεί πάντα η αφώτιστη, αθέατη πλευρά των πραγμάτων και το πως θα καταφέρω να τη φωτίσω, πως θα καταφέρω για παράδειγμα να πω την ιστορία και να αφήσω το στίγμα ότι υπήρξε κι αυτός ο άνθρωπος και πέρασε τα ίδια και ας μην τη γνωρίζει ο κόσμος. Η παράσταση καταπιάνεται και με αυτό το στοιχείο σε φιλοσοφικό επίπεδο, το ποιοι μένουν τελικά στις συνειδήσεις των ανθρώπων και γίνονται «αθάνατοι» εν αντιθέσει με όσους λησμονήθηκαν από την ιστορία. Αυτό με συγκινεί και με εμπνέει βαθιά και πιστεύω το ίδιο ισχύει και για το κοινό.
«Η ανθρωπότητα, ενώ έχει καταγεγραμμένη ιστορία και θα μπορούσε να μάθει από αυτήν και από τα λάθη της, εντούτοις τα επαναλαμβάνει διαρκώς»
Δύο προσωπικότητες με αντιθέσεις και εντάσεις. Θα καταφέρουν θεατρικά να βρουν την χρυσή τομή στην χαμένη επικοινωνία τους;
Όλες οι προσωπικότητες φέρουν αντιθέσεις, ο κάθε άνθρωπος φέρει ο ίδιος αντιθέσεις-αντιφάσεις. Οι εντάσεις στη σχέση Άννας και Μάργκοτ έρχονται μεν λόγω των αντιθετικών προσωπικοτήτων τους αλλά και εξαιτίας της φύσης της αδελφικής σχέσης και σίγουρα σε μεγαλύτερη πυκνότητα λόγω της κατάστασης στην οποία βρέθηκαν και βρίσκονται επί σκηνής. Μέσω της μνήμης, του παιχνιδιού, της αποδοχής, της συγχώρεσης και της αγάπης, θεωρώ ότι βρίσκουν έναν τρόπο να επικοινωνήσουν ή τουλάχιστον προσπαθούν όπως κάνουμε όλοι μας, καθημερινά, στη ζωή!
Με ποιο τρόπο η παράσταση συνομιλεί με το σήμερα;
Κάθε παράσταση που αφορά τον άνθρωπο συνομιλεί με το σήμερα. Η ανθρωπότητα ενώ έχει καταγεγραμμένη ιστορία και θα μπορούσε να μάθει από αυτήν και από τα λάθη της, εντούτοις τα επαναλαμβάνει διαρκώς. Η στιχομυθία «-Δες τι καταφέραμε…-Εμείς; -Ο άνθρωπος» αλλά και το ερώτημα που θέτει και ο Πρίμο Λέβι: «Αυτό είναι ο άνθρωπος;» είναι για εμένα τα στοιχεία εκείνα που συνομιλούν με κάθε σήμερα και κάθε τώρα σε κάθε χρονική περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας!
Η τεχνική θέατρο εν θεάτρω, το πιο δύσκολο κομμάτι της παράστασης και συνάμα το βρίσκω το πιο ενδιαφέρον.
Η μεγάλη αδερφή Μάργκοτ προσπαθεί να γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ των αδερφών; Ποιο στοιχείο του χαρακτήρα της θαυμάζετε;
Άλλοτε προσπαθεί η Μάργκοτ να γεφυρώσει το χάσμα και άλλοτε η Άννα. Η παράσταση ουσιαστικά είναι μια διαρκής προσπάθεια και εναλλαγή της σκυτάλης απ’ τη μια στην άλλη ώστε να ισορροπήσουν μεταξύ τους, με τον κόσμο, με την πραγματικότητα, με τη φαντασία και με την ιστορία. Στη Μάργκοτ θαυμάζω την ικανότητα να συγχωρεί.
Πώς μεταφέρεται επί σκηνής η τεχνική θέατρο εν θεάτρω στην παράσταση;
Για εμένα αυτό ήταν, τουλάχιστον την περίοδο των προβών, το πιο δύσκολο κομμάτι της παράστασης και συνάμα το βρίσκω το πιο ενδιαφέρον. Ουσιαστικά τα κορίτσια εναλλάσσουν ρόλους, μπαινοβγαίνουν σε διάφορες συνθήκες στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν τη μνήμη και να διατηρηθούν σε αυτήν. Όλα ξεκινούν από το παιχνίδι, χωρίς στόχο όμως για τις ίδιες τις ηρωίδες να παίξουν θέατρο. Ωστόσο αυτό καταλήγει να συμβαίνει όπως και στο πραγματικό παιχνίδι των παιδιών… Είναι ένα καλό παράδειγμα για να καταλάβουμε πως όλα είναι θέατρο!
Ποια θέματα θίγονται στην παράσταση; Που εστιάζει θεματικά το κείμενο;
Τα θέματα που θίγονται στην παράστασή μας, είναι τα ίδια θέματα που θίγονται σε όλη τη παγκόσμια δραματουργία. Περισσότερο το συγκεκριμένο κείμενο εστιάζει στον Πόλεμο, στην Εξουσία, στην Οικογένεια, στον Θάνατο αλλά και στον Έρωτα σε επιμέρους υποσκηνές. Κάθε σκηνή του έργου προσεγγίζει κι από μια άλλη θεματική.
Με συγκινεί ο τρόπος εμπλοκής με τον άλλον άνθρωπο ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες
Ο κόσμος δείχνει να έχει διδαχθεί από την ιστορία;
Η ανθρωπότητα έχει ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια της, την καταγεγραμμένη ιστορία, εντούτοις δε φαίνεται να μπορεί να διδαχθεί και πολλά από αυτήν, παρά μόνο ίσως σε θεωρητικό επίπεδο. Η εκπαίδευση, η παιδεία και η κάθε είδους διδαχή εν τέλει συντελείται μόνο βιωματικά, γι’ αυτό πιθανώς επαναλαμβάνονται ιστορικά τα ίδια λάθη, αέναα, σε ένα σύστημα που πολλές φορές μοιάζει με τη λεζάντα «αυτό ξέρουμε, αυτό εμπιστευόμαστε». Στα μάτια μου για παράδειγμα, φαντάζει τελείως παράλογο, το γεγονός πως αυτή τη στιγμή, στον κόσμο συμβαίνει σε τουλάχιστον πέντε χώρες πόλεμος. Παρά ταύτα τα συμφέροντα ξεπερνούν την ιστορική γνώση. Όπως διερωτάται και η Μάργκοτ στην παράσταση «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να γίνουν τα πράγματα;»…Δυστυχώς, δεν μπορούμε να απαντήσουμε…Και να προσθέσω κλείνοντας πως και η ίδια η ιστορία από την άλλη, πολλές φορές παρουσιάζει κενά όπως και στο συγκεκριμένο παράδειγμα του Ολοκαυτώματος που δε γνωρίζουμε καν το μέγεθος της θηριωδίας, τον ακριβή αριθμό των θυμάτων και πολλά ακόμα στοιχεία και λεπτομέρειες…
Τι σας συγκινεί περισσότερο στην ιστορία των δύο κοριτσιών;
Σχετικά με την ιστορία που αφηγούμαστε εμείς επί σκηνής, με συγκινεί στη μεταξύ τους σχέση, ο τρόπος που εφευρίσκουν κάθε στιγμή να διαχειρίζονται το τραύμα τους μαζί και να πηγαίνουν παρακάτω, όπου κι αν είναι αυτό... Με συγκινεί πάντα το σχετίζεσθαι, ο τρόπος εμπλοκής με τον άλλον άνθρωπο ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες, ότι δηλαδή εγώ, επιλέγω τώρα, ακόμα κι αν μου είναι δυσβάσταχτο, αντί να εγκαταλείψω την προσπάθεια μαζί σου, να παραμείνω εδώ, να σε κοιτώ κατάματα και να λύσω/ξεπεράσω το εμπόδιο. Το βρίσκω σπουδαίο, ειδικά όταν ο άλλος είναι η αδελφή σου… Με συγκινεί και μου θυμίζει την σχέση μου με την αδελφή μου. Δεν είναι τυχαίο που και η Κωνσταντίνα που έγραψε το κείμενο έχει μία αδελφή… Δραματουργικά, αυτό το στοιχείο είναι ακριβώς παρμένο από τη ζωή, συμβαίνει ότι συμβαίνει και στ’ αλήθεια μεταξύ δύο έφηβων αδελφών. Στην πραγματική ιστορία των αδελφών Φρανκ με συγκινεί τρομερά το γεγονός πως επέζησε μόνο ο πατέρας τους και όχι οι ίδιες.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΕΔΩ.
br
