

Θέση καί τοπογραφία. Τό μοναστήρι τῆς Ἱ. Κοινοβιακῆς Μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, πού προσονομάζεται «Λογγοβάρδα» ἀπό τήν τοποθεσία ὅπου ἔχει κτιστεῖ, βρίσκεται ΒΑ τῆς πρωτεύουσας τῆς Πάρου Παροικίας καί σέ ἀπόσταση πέντε χιλιομέτρων ἀπ' αὐτήν, ἀνάμεσα σέ δυό συγκλίνουσες πλαγιές, σάν σφηνωμένη, στό ψηλότερο τμῆμα τῆς λαγκαδιᾶς, λίγο πιό κάτω ἀπό τίς ράχες τῶν λόφων Παχνᾶ, ἀνατολικά, καί Κόρακα, δυτικά, σέ ὑψόμετρο 160 μ.
Τή σημασία δέ τοῦ ὀνόματος ἐξηγεῖ ἀπό τό ἐθνικό ὄνομα Λογγοβάρδος, γνωστό ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ἰουστινιανοῦ, ἐποχή ἀνακαινίσεως τῆς Παναγίας Ἑκατονταπυλιανῆς, τό ὁποῖο ἔγινε οἰκογενειακό ὄνομα. Τό Λογγοβάρδος ἀργότερα παραφθάρθηκε σέ Λαγκούβαρδος, τό ιε΄ αἰώνα. Ὡς οἰκογενειακό δέ ὄνομα σήμερα ὑπάρχει στήν Κρήτη. «Πιστεύω», συμπεραίνει ὁ Κατσουρός, «ὅτι μέ τό οἰκογενειακό αὐτό ὄνομα σχετίζονται καί οἱ ἀνωτέρω τοποθεσίαι τῆς Τριφυλίας, τῆς Ἄνδρου καί τῆς Πάρου, ὅτι δηλαδή φανερώνουν τόπους, τῶν ὁποίων ὁ ἰδιοκτήτης ἐκαλεῖτο Λαγγούβαρδος ἤ Λαγγουβάρδας».
Πανοραμική εικόνα της Ιεράς Μονής
Α΄ Περίοδος (1638 - 1800)
Ἵδρυση τῆς Μονῆς. Στήν ἀνωτέρω λοιπόν τοποθεσία ὑπῆρχε ἀπό τόν 15ο αἰ. σχεδόν ἐρειπωμένος ναός τιμώμενος στό ὄνομα τῆς Παναγίας ὁ ὁποῖος εἶχε τήν προσωνυμία Χρυσοπηγή ἤ Πανάχραντος Χρυσοπηγή ἤ Κυρία Χρυσῆ Πηγή, πού στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰ. ἀνῆκε στόν ἱερέα τῆς Ναούσης Χριστόφορου Κορφιάτη, μετά τό θάνατο τοῦ ὁποίου ἡ πρεσβυτέρα του, σέ πολύ γεροντική ἡλικία, τόν παραχώρησε τόν ἐγγονό της ἱερέα Χριστόφορο Παλαιολόγο, μέ τόν ὅρο νά ἀνεγείρει αὐτόν καί νά ἱδρύσει μοναστήρι, ὅπου ὁ ἴδιος καί ἄλλοι μοναχοί θά ἐμόναζαν. Τό 1638, λοιπόν, ὁ Χριστόφορος Παλαιολόγος γίνεται ὁ κτήτωρ τοῦ ναοῦ, τόν ὁποῖο ὅμως ἐπισκεύασε ὁ ἀδελφός του ἱερομόναχος Ἰωακείμ Παλαιολόγος καί συγχρόνως γίνεται, προφανῶς, σέ λίγα χρόνια ἱδρυτής νέας μονῆς στήν Πάρο καί ὁ πρῶτος της ἡγούμενος. Μέ τήν ἐργατικότητά του, ἀλλά καί μέ τήν διοικητική καί ὀργανωτική ἱκανότητα πού τόν διέκρινε, κατόρθωσε νά ὑψώσει τή Μονή καί νά τήν καταστήσει γνωστή καί ὑπολογίσιμη μοναστική δύναμη στόν ἑλλαδικό χῶρο. Γι' αὐτό καί μέ τό σιγίλλιο τῆς 6ης Αὐγούστου 1652 τοῦ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Παϊσίου Α΄ ἐπιχορηγήθηκε ἡ σταυροπηγιακή καί πατριαρχική της αξία.
Ο Παριανός Ηγούμενος της Ι.Μ. Δοχειαρίου Αγίου Όρους Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Ζουμής
Ο Καθηγούμενος της Ι.Μ. Λογκοβάρδας Πάρου Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Πήχος
