Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
Επιμέλεια συνέντευξης: Δήμητρα Τσιαούση
To “Μαγικό Καραβάνι” σαλπάρει αυτό το καλοκαίρι με την παράσταση “Η Πεντάμορφη και το Τέρας” σε σκηνοθεσία Δανάης Μιχοπούλου. Η σκηνοθέτιδα ήρθε στην παρέα του PIRAEUS PRESS για μια συζήτηση, μιας και σύντομα καταφθάνουν στο Κηποθέατρο Νίκαιας για μία στάση που δεν πρέπει να χάσουν οι μικροί θεατές!
Τι σας ενέπνευσε να διασκευάσετε το παραμύθι της Μπαρμπό ντε Βιλενέβ Η Πεντάμορφη και το Τέρας, για τη θεατρική σκηνή; Ποιες πτυχές της αυθεντικής ιστορίας θέλατε οπωσδήποτε να διατηρηθούν στη σκηνή και γιατί;
Αυτό που με ενέπνευσε περισσότερο στη διασκευή της «Πεντάμορφης και του Τέρατος» της Μπαρμπό ντε Βιλενέβ είναι η διαχρονική δύναμη της ιστορίας. 'Ενα παραμύθι που μιλά για την ουσία της αγάπης, της αποδοχής και της προσωπικής μεταμόρφωσης. Η εκδοχή της Βιλενέβ είναι πολύ πιο πλούσια και συμβολική από τις μεταγενέστερες, με βαθιά ψυχολογικά και φιλοσοφικά στοιχεία, και ένιωσα πως άξιζε να αναδειχθούν στη θεατρική σκηνή, ειδικά για ένα κοινό που μπορεί να εκπλαγεί από το βάθος που μπορεί να έχει ένα «παραμύθι».
Ήταν για μένα πολύ σημαντικό να διατηρηθούν ο χαρακτήρας της Μπελ ως μια νέα γυναίκα με ενεργή σκέψη, περιέργεια και εσωτερική δύναμη, όχι απλώς μια "όμορφη κόρη", αλλά μια ηρωίδα που επιλέγει με την καρδιά της και όχι από φόβο ή ανάγκη. Επίσης, θέλησα να αναδείξω την πολυπλοκότητα του Τέρατος — έναν χαρακτήρα που, πίσω από την όψη του, κουβαλά βαθιά μοναξιά και ανάγκη για επικοινωνία.
Το να διατηρήσουμε την ατμόσφαιρα του παραμυθιού, με τη μαγεία, την εσωτερική διαδρομή των ηρώων, και το στοιχείο της λύτρωσης, ήταν απαραίτητο. Το κοινό, και ιδιαίτερα τα παιδιά, έχει ανάγκη από ιστορίες που δεν προσφέρουν απλώς θέαμα, αλλά και ουσιαστικά ερωτήματα: Τι σημαίνει να αγαπάς κάποιον πραγματικά; Τι βλέπουμε όταν κοιτάμε τον άλλον; Και πώς η καλοσύνη και η αποδοχή μπορούν να μεταμορφώσουν έναν ολόκληρο κόσμο;
Πώς αξιοποιήσατε τη σύγχρονη τεχνολογία (όπως το projection mapping και οι φωτισμοί) για να ενισχύσετε την παραμυθένια ατμόσφαιρα της παράστασης;
Τι ρόλο παίζει το εικαστικό στοιχείο στην εμπειρία των μικρών θεατών;
Η τεχνολογία μάς δίνει πλέον απίστευτα εργαλεία για να ζωντανέψουμε έναν παραμυθένιο κόσμο στη σκηνή, χωρίς να χάνουμε τη μαγεία του θεάτρου. Στην παράσταση χρησιμοποιήσαμε projection mapping για να μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια του θεατή ο χώρος: το κάστρο του Τέρατος, το δάσος, η μεταμόρφωση της αίθουσας σε μαγική τραπεζαρία... Όλα αυτά ενισχύουν την αίσθηση πως οι ήρωες κινούνται μέσα σε ένα ζωντανό, μεταβαλλόμενο σύμπαν.
Οι φωτισμοί σχολιάζουν, υπογραμμίζουν τα συναισθήματα, οδηγούν το βλέμμα και δίνουν ρυθμό στην παράσταση. Για παράδειγμα, όταν η Μπελ αρχίζει να βλέπει πέρα από την εξωτερική εμφάνιση του Τέρατος, το φως αλλάζει κι εκείνο, γίνεται πιο ζεστό, πιο ανθρώπινο.
Το εικαστικό στοιχείο — από τα κοστούμια μέχρι τα σκηνικά και τις προβολές — είναι καθοριστικό για τους μικρούς θεατές. Τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται μόνο με το λόγο, αλλά κυρίως με την εικόνα, το χρώμα, την κίνηση. Έπρεπε λοιπόν οπτικά να τους ταξιδέψουμε, να δημιουργήσουμε έναν κόσμο που να τους προκαλεί δέος αλλά και οικειότητα, όπου μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους μέσα στο παραμύθι.
Για μένα, το θέατρο για παιδιά πρέπει να είναι πλήρης εμπειρία — όχι απλώς θέαμα. Και η τεχνολογία, όταν χρησιμοποιείται με μέτρο και φαντασία, μπορεί να υπηρετήσει την αφήγηση, όχι να την επισκιάσει.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στο να ισορροπήσετε το ψυχαγωγικό και το εκπαιδευτικό κομμάτι του έργου; Πώς φροντίσατε να περάσετε τα μηνύματα της αποδοχής και της εσωτερικής ομορφιάς με τρόπο που να αγγίζει τα παιδιά;
Η μεγαλύτερη πρόκληση — και ίσως και η πιο δημιουργική ευκαιρία — ήταν ακριβώς αυτή: να κρατήσουμε ζωντανό το μαγικό, διασκεδαστικό στοιχείο του παραμυθιού, χωρίς να χαθεί το ουσιαστικό του μήνυμα. Τα παιδιά έρχονται στο θέατρο για να ονειρευτούν, να γελάσουν, να ενθουσιαστούν. Αλλά από τη φύση τους είναι και ανοιχτά, ευαίσθητα σε νοήματα, όταν αυτά δίνονται με ειλικρίνεια και αμεσότητα.
Για μένα, το ζητούμενο δεν ήταν να «διδάξουμε» τα παιδιά, αλλά να τα συγκινήσουμε. Η αποδοχή, η εσωτερική ομορφιά, η καλοσύνη, όλα αυτά είναι έννοιες που περνούν καλύτερα μέσα από την ταύτιση με τους χαρακτήρες. Όταν το παιδί βλέπει τη Μπελ να επιλέγει να μείνει με το Τέρας όχι από υποχρέωση, αλλά επειδή αναγνωρίζει την ψυχή του, τότε κάτι αλλάζει και μέσα του. Δεν χρειάζεται να του το πεις ξεκάθαρα· το νιώθει.
Φροντίσαμε λοιπόν μέσα από το κείμενο, τη μουσική, την ερμηνεία, ακόμα και μέσα από το χιούμορ, να δείχνουμε συνεχώς πως η αληθινή ομορφιά είναι στάση ζωής. Ότι δεν είναι ο καθρέφτης που μας λέει ποιοι είμαστε, αλλά ο τρόπος που βλέπουμε και φερόμαστε στους άλλους.
Και νομίζω ότι αυτή η προσέγγιση, που δεν υποτιμά το παιδικό κοινό αλλά το εμπιστεύεται βαθιά, είναι που τελικά κάνει την παράσταση να λειτουργεί και ως ψυχαγωγία και ως κάτι που μένει.
Η παράσταση είναι διαδραστική; Μπορείτε να μας περιγράψετε ένα παράδειγμα σκηνής όπου η συμμετοχή των παιδιών παίζει καθοριστικό ρόλο;
Πώς ανταποκρίνονται συνήθως τα παιδιά;
Ναι, η παράσταση είναι εν μέρη διαδραστική, και όχι απλώς για να κρατήσουμε το ενδιαφέρον των παιδιών, αλλά γιατί πραγματικά πιστεύουμε ότι το θέατρο γίνεται πιο ζωντανό όταν τα παιδιά νιώθουν συμμέτοχα. Δεν είναι απλοί θεατές· είναι συνοδοιπόροι της Μπελ στην εξέλιξη της ιστορίας.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία είναι όταν μαθαίνουμε ότι ο πατέρας της Μπελ έχει χαθεί. Εκεί, τα παιδιά καλούνται να θυμηθούν τη διαδρομή που πήρε — κι ενώ όλοι υποθέτουν πως ακολούθησε τον δρόμο προς το λιμάνι, εκείνα αποκαλύπτουν ότι στράφηκε κατά λάθος προς το δάσος. Είναι μια κρίσιμη στιγμή, γιατί η δράση αλλάζει πορεία: χάρη στη συμμετοχή τους, η Μπελ αποφασίζει να εμπλακεί και να τον βοηθήσει.
Η ανταπόκριση των παιδιών είναι συγκινητική. Φωνάζουν, σηκώνουν χέρια, προτείνουν λύσεις, προειδοποιούν για κινδύνους. Είναι σαν να λένε: "Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε κι εμείς!" Και αυτή η συμμετοχή δεν είναι τυχαία, δημιουργεί μια πρώτη εμπειρία ενσυναίσθησης και ευθύνης.
Το διαδραστικό στοιχείο είναι, με άλλα λόγια, ένα όχημα για να χτίσουμε δεσμό. Τα παιδιά νιώθουν ότι η ιστορία τους αφορά. Κι αυτό είναι κάτι που, ελπίζουμε, θα κουβαλήσουν μαζί τους φεύγοντας από το θέατρο.
Ως σκηνοθέτιδα αλλά και ηθοποιός της παράστασης, πώς ισορροπείτε ανάμεσα στους δύο ρόλους; Σας βοηθά αυτή η διπλή ιδιότητα να βλέπετε την παράσταση από περισσότερες οπτικές;
Η αλήθεια είναι πως το να είμαι ταυτόχρονα σκηνοθέτιδα και ηθοποιός είναι μια συνεχής ακροβασία, αλλά και μια βαθιά δημιουργική εμπειρία. Ως σκηνοθέτιδα έχω την ευθύνη για το σύνολο — τη ροή, το ρυθμό, τις εικόνες, τις σχέσεις των χαρακτήρων — ενώ ως ηθοποιός οφείλω να βρίσκομαι απόλυτα παρούσα στη στιγμή, να μην σκέφτομαι το “απ’ έξω”.
Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται μεγάλη πειθαρχία, αλλά και εμπιστοσύνη στην ομάδα. Έχω κοντά μου συνεργάτες που μπορούν να μου δώσουν αντικειμενική ανατροφοδότηση όταν εγώ είμαι επί σκηνής — και αυτό είναι ανεκτίμητο.
Ταυτόχρονα, αυτή η διπλή ιδιότητα μου επιτρέπει να βλέπω την παράσταση και από μέσα και απ’ έξω. Ως ηθοποιός, δοκιμάζω αν αυτό που έχω σχεδιάσει λειτουργεί πρακτικά, αν έχει αλήθεια. Ως σκηνοθέτιδα, μπορώ να σμιλεύσω την αφήγηση με πιο καθαρό βλέμμα.
Συγκεκριμένα στον ρόλο της Μπελ, αυτό με βοήθησε πολύ. Την καταλαβαίνω βαθιά ως ηρωίδα — όχι μόνο ερμηνευτικά, αλλά και ως κεντρικό άξονα της ιστορίας. Το βλέπω σαν έναν συνεχή διάλογο: ανάμεσα στον νου και στο σώμα, στη σύνθεση και στο βίωμα.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΕΔΩ.
