Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
Επιμέλεια συνέντευξης: Τσιαούση Δήμητρα
Το έργο ΕΝΑΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ της Σαμ Χόλκροφτ έχει πρεμιέρα σε λίγες ώρες στο θέατρο spacebaby σε σκηνοθεσία Χρίστου Λύγκα. Το έργο, πιο επίκαιρο από ποτέ, μιλά για την λογοκρισία στον χώρο της Τέχνης. Ο ηθοποιός Γιάννης Τζίτζης που πρωταγωνιστεί στην παράσταση κατέφθασε στο PIRAEUS PRESS για μια συζήτηση γύρω από τα απολυταρχικά καθεστώτα, την λογοκρισία στην Τέχνη, την τραγικά επίκαιρη παράσταση στο σήμερα.
Η δραστικότητα του απολυταρχικού καθεστώτος έχει απλώσει πλοκάμια και στον πολιτισμό;
Ένα απολυταρχικό σύστημα, για να επιβιώσει, διασπείρει φόβο. Όλα πρέπει να είναι κάτω από τον έλεγχο της κυβέρνησης. Η χρήση συμβόλων, ηθικών ιστοριών, αλλοίωση της πραγματικότητας, είναι απαραίτητες παράμετροι, ώστε να κρατάει υπάκουους και τρομαγμένους τους πολίτες. Ο Γιαν Τσελίκ, που υποδύομαι είναι λατρης της τέχνης. Η θέση του ως διευθυντής λογοκρισίας στο υπουργείου πολιτισμού μιας ακαθόριστης χώρας, τον ανάγκασε να συμβιβαστεί και να διατυμπανίζει πως ο συμβιβασμός δεν είναι διαφθορά. Όμως τα όρια της τέχνης δεν πρέπει να περιορίζονται. Σε μία τέτοια χώρα, όπως αυτή του έργου, η λογοκρισία απλώνει τα πλοκάμια της ακόμα και σε φαινομενικά ακίνδυνα θέματα. Ο «Ιούλιος Καίσαρας του Σαίξπηρ, μπορεί να είναι μια επικίνδυνη ιστορία, επειδή αναφέρεται σε ανατροπή τυραννικού καθεστώτος. Ο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» διδάσκει ανυπακοή και μπορεί να γίνει παντιέρα αντιφρονούντων, να διαμορφώνει συνειδήσεις. Η τέχνη από την φύση της είναι μια επανάσταση. Αν φιμωθεί τότε δημιουργεί πολίτες φερέφωνα του εκάστοτε τύραννου. Ο λαός, χωρίς τέχνη, είναι ευνουχισμένος και άψυχος λαός. Αυτό ονειρεύεται κάθε τύραννος: να έχει αποχαυνωμένους πολίτες που εκτονώνονται με ανούσια θεάματα και δεν απειλούν την απολυταρχική ηγεσία. Η λογοκρισία είναι το πιο πολύτιμο όπλο του ολοκληρωτισμού.
Όμως τα όρια της τέχνης δεν πρέπει να περιορίζονται
Ο τίτλος της παράστασης ΕΝΑΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ έχει μεταφορική σημασία. Ποια η βαρύτητα του;
Ένας καθρέφτης δεν είναι πίνακας ζωγραφικής. Ένας καθρέφτης, επίσης, δεν λέει ψέματα. Όμως ένα καθρέφτης μπορεί να αποκαλύψει ανελέητα την σκληρή αλήθεια. Στο συγκεκριμένο έργο, η ακριβής περιγραφή των πραγμάτων, από έναν νεαρό αντιφρονούντα, δείχνει τον πραγματικό εαυτό όλων των ηρώων του έργου. Και η συνειδητοποίηση αυτή είναι σκληρή όταν αντιλήφθηκαν πως οι πεποιθήσεις τους που τους κρατούσαν σε ισορροπία, δεν ήταν παρά χίμαιρες. Όλοι οι ήρωες κλονίζονται σοβαρά όταν ο καθρέφτης που τους εμφανίστηκε τους ανάγκασε να δουν την σκληρή πραγματικότητα.
Ο λαός, χωρίς τέχνη, είναι ευνουχισμένος και άψυχος λαός. Αυτό ονειρεύεται κάθε τύραννος
Ποιον ρόλο υποδύεστε στην παράσταση; Έχετε κάποια κοινά με τον ήρωα;
Στο έργο «ένας καθρέφτης» υποδύομαι τον Γιαν Τσελίκ, έναν σκληρό και φιλόδοξο Διευθυντή υπουργείου πολιτισμού, κάποιας ολοκληρωτικής χώρας. Αν και φαινομενικά, ο Τσελίκ είναι σκληρός και άδικος, έχει ένα ελαφρυντικό: Το κίνητρο του είναι η διακίνηση της τέχνης. Προσπαθεί να βρει τρόπο να την περάσει στη κοινωνία, με όσο το δυνατόν πιο ανώδυνο τρόπο. Αριστουργήματα θεατρικών έργων που έχουν οδηγήσει τους συγγραφείς τους σε στρατόπεδα «αναμόρφωσης» βρίσκονται κλειδωμένα στο χρηματοκιβώτιο του. Δεν καταστράφηκαν, όπως ορίζει το πρωτόκολλο. Τα απολαμβάνει κρυφά. Ο Τσελίκ έχει πολλά κοινά σημεία με εμένα. Θα έλεγα πως αν βρισκόμουν στην θέση του θα λειτουργούσα ανάλογα, δεδομένης της ασφυκτικής πίεσες του φασισμού γύρω μου. Είναι ονειροπόλος, νοιώθει αποστροφή για τους «ξύλινους» ανθρώπους, θαυμάζει το ταλέντο, θέλει να το αναδείξει. Όμως οι συνθήκες του βάζουν τεράστια εμπόδια. Ο Τσελίκ, σιχαίνεται θανάσιμα τον περίγυρό του, ο όποιος δεν ενδιαφέρεται για την τέχνη, είναι ανύπαρκτος, γι αυτόν.
Δεδομένου του περιστατικού στην εθνική πινακοθήκη, το έργο γίνεται τραγικά επίκαιρο
Νοιώθετε πως η παράσταση γίνεται τραγικά επίκαιρη στις μέρες μας;
Δεδομένου του περιστατικού στην εθνική πινακοθήκη, το έργο γίνεται τραγικά επίκαιρο. Φανταστείτε όμως ο εν λόγω βανδαλισμός να γινόταν από την κυβέρνηση. Φανταστείτε τα έργα τέχνης που προσβάλλουν μια ομάδα ανθρώπων να αποσύρονταν. Οι δημιουργοί να είχαν να λογοδοτήσουν στην δικαιοσύνη. Να πήγαιναν φυλακή. Η τέχνη θα είχε μετατραπεί σε ένα απέραντο «Μικρό σπίτι στο λιβάδι» με ηθικοπλαστικά μηνύματα, που ορίζουν πως η σωστή ζωή να ζει κάποιος, είναι η βαρετή, συμβατική ζωή, που δεν προχωράει, που μένει στάσιμη και κάνει και μικρά βήματα πίσω. Αν όλοι οι συγγραφείς έγραφαν «κατά παραγγελία» τότε πώς θα ερχόταν η ανανέωση πώς θα προχωρούσε η κοινωνία; Σε χώρες με ισχυρές, λογοκρισίες (Λίβανος, Αφγανιστάν, Ιράκ κλπ) οι κοινωνίες δεν αναπτύσσονται. Η φαντασία, δεν εισχωρεί στην καθημερινότητα. Όλα είναι στάσιμα. Δείτε τι έγινε κατά την διάρκεια του διαφωτισμού στην Ευρώπη. Η τέχνη γέννησε αξίες, ευημερία, ομορφιά.
Ποια στοιχεία της μαύρης κωμωδίας σας γοητεύουν;
Η μαύρη κωμωδία, έχει το χάρισμα να περνάει σκληρά μηνύματα με δροσερό τρόπο. Είναι το αγαπημένο μου είδος κωμωδίας, γιατί είναι σαν να σου λέει κάποιος δυσάρεστα νέα χαμογελώντας. Χαρακτηριστικό της μαύρης κωμωδίας είναι ο σαρκασμός.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΕΔΩ.
