Επιμέλεια συνέντευξης Τσιαούση Δήμητρα
H Μαρία Μαλταμπέ επανασυστήνει στο θεατρικό κοινό το κείμενο της «Κίτρινης Ταπετσαρίας», ένα φεμινιστικό κείμενο, μια ιστορία επαναστατική. Η ίδια μιλώντας για τον χαρακτήρα που υποδύεται, μας εξηγεί ότι βρίσκεται σε «ένα επώδυνο ταξίδι προς στην αυτογνωσία». Η παράσταση παρουσιάζεται τα βράδια της Πέμπτης στο Θέατρο Αλκμήνη.
Το θεατρόφιλο κοινό έχει έρθει σε επαφή παλαιότερα με το κείμενο. Ποια η διαφορετική ανάγνωση του κειμένου από τη παράστασή σας;
Ήταν για μας βασική προϋπόθεση όταν αποφασίσαμε να ανεβάσουμε αυτό το κείμενο, της σκηνοθέτριας Francesca Minutoli και δική μου, να δούμε την ιστορία στο «τώρα». Έτσι, τόσο η θεατρική διασκευή του διηγήματος που έχει γίνει από την Κατερίνα Λουκίδου και που φωτίζει σημεία που ίσως η Γκίλμαν δεν μπορούσε να πει ανοιχτά στην εποχή της, όσο και η όψη της παράστασης με το συμβολικό σκηνικό του Βαγγέλη Αγναντόπουλου αλλά και η μουσική σύνθεση του Γιώργου Βαρσαμάκη , όλα συντείνουν σε μια ιστορία που μπορεί να συμβαίνει στο διπλανό μας διαμέρισμα. Θέλαμε αυτή η γυναίκα να φαίνεται οικεία, σύγχρονη, η φίλη μας, ο εαυτός μας.
Θέλαμε αυτή η γυναίκα να φαίνεται οικεία, σύγχρονη, η φίλη μας, ο εαυτός μας.
Πώς προέκυψε η συνεργασία με την σκηνοθέτη Francesca Minutoli?
Η γνωριμία μας έγινε όταν συνεργαστήκαμε στην παράσταση «Καμένα λουλούδια στο παρτέρι» του Ούγκο Μπέτι που ανέβηκε τον Μάιο του ’23 στο Θέατρο Αλκμήνη και σκηνοθέτησε η Φραντσέσκα. Ήταν μια ευτυχής στιγμή, βρήκαμε κοινό κώδικα σχεδόν αμέσως, και έτσι η «Η Κίτρινη ταπετσαρία» είναι η δεύτερη συνεργασία μας. Ελπίζω και εύχομαι να βρεθούμε μαζί σε πολλές ακόμη.
οι γυναίκες πίσω από την ταπετσαρία γίνονται πολλές.
Ο μονόλογος βασίζεται σε μια γυναίκα σε απομόνωση. Με ποιο τρόπο γίνεται απελευθερωτική η διαδικασία?
Η γυναίκα βρίσκεται απομονωμένη σε ένα απόμερο εξοχικό σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού και συζύγου της για να αντιμετωπίσει μία νευρική κατάπτωση που πιθανώς να είναι επιλόχεια κατάθλιψη μιας και έχει γεννήσει πρόσφατα. Απέχει από κάθε κοινωνική επαφή και πνευματική εργασία, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού και συζύγου της. Η μοναδική ενασχόληση που της απομένει είναι η παρατήρηση της ταπετσαρίας του δωματίου. Απεχθής στην αρχή, γίνεται ενδιαφέρουσα στην πορεία και απελευθερωτική στο τέλος. Στην ταπετσαρία προβάλλονται όλα τα στοιχεία που της προκαλούν το αίσθημα του εγκλωβισμού. Το ταξίδι της ηρωίδας ξεκινά από τη στιγμή που συνειδητοποιεί τι ακριβώς της συμβαίνει. Μόνη της στο δωμάτιο βουτά μέσα της, συνειδητοποιεί τη θέση της, ακούει τη δική της φωνή, αφουγκράζεται τις πραγματικές επιθυμίες της και ανάγκες της. Είναι ένα επώδυνο ταξίδι προς στην αυτογνωσία. Η βαθιά ανάγκη της να απελευθερωθεί, να αυτονομηθεί, να εκφραστεί γράφοντας και επικοινωνώντας με ομότεχνούς της, την οδηγεί να επινοήσει μία άλλη γυναίκα πίσω από την ταπετσαρία που είναι επίσης φυλακισμένη και προσπαθεί να δραπετεύσει. Αυτή δεν είναι άλλη από την ίδια. Έπειτα, οι γυναίκες πίσω από την ταπετσαρία γίνονται πολλές. Είναι σύμμαχοί της. Παίρνοντας δύναμη από αυτές, αλλά ουσιαστικά από την ψυχή της που ουρλιάζει, επαναστατεί και απελευθερώνεται.
Γιατί έχουμε ακόμα ανάγκη ως θεατές από παραστάσεις που βάζουν στο κέντρο της προσοχής την γυναίκα?
Γιατί η θέση της γυναίκας μας απασχολεί ακόμη. Και μας απασχολεί πολύ, δυστυχώς, ιδιαίτερα στις μέρες μας με τα περιστατικά έμφυλης βίας να αυξάνονται διαρκώς. Πόσες ακόμα γυναικοκτονίες; Πόση ακόμα άνιση μεταχείριση στην οικογένεια, στη δουλειά, σε κάθε κοινωνική έκφανση; Πρέπει να παραδεχτούμε πως τα έμφυλα στερεότυπα τα κουβαλάμε ακόμη όλοι μας, άντρες και γυναίκες, και τα αναπαράγουμε, συχνά, χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Το πατριαρχικό σύστημα είναι βαθιά ριζωμένο μέσα μας. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Θέλουμε αυτή η παράσταση να γίνει αφορμή να ανοίξει ένας διάλογος να βάλουμε τα πράγματα κάτω, να τα ξαναδούμε. Τι γινόταν τότε; Τι τώρα; Τι έχει αλλάξει, αν έχει αλλάξει; Τι πρέπει ακόμη να αλλάξει;
Γι’ αυτό το λόγο έχουμε οργανώσει ανοιχτές συζητήσεις με το κοινό, μετά τις παραστάσεις και πιστεύουμε πως αυτή η ιδέα θα βρει θετική ανταπόκριση.
Το θέατρο είναι μια πολιτική πράξη. Είναι μια δημόσια θέση.Το θέατρο μπορεί και πρέπει να γίνεται αφορμή για ξανα-δούμε τα πράγματα, να αναθεωρήσουμε, να επανατοποθετηθούμε, να εξελιχθούμε
Παραστάσεις με κέντρο την γυναίκα δύναται να αυξήσουν τη δυναμική των γυναικών μέσω των παραστάσεων?
Φυσικά. Το θέατρο είναι μια πολιτική πράξη. Είναι μια δημόσια θέση. Ο ηθοποιός βρίσκεται στην σκηνή για να κοινωνήσει το έργο και τα μηνύματά του στο κοινό. Το θέατρο μπορεί και πρέπει να γίνεται αφορμή για ξανα-δούμε τα πράγματα, να αναθεωρήσουμε, να επανατοποθετηθούμε, να εξελιχθούμε. Ο Ντέιβιντ Μάμετ λέει ότι το κοινό πάει στο θέατρο για να αναμετρηθεί με τα λάθη του, τα άγχη του, τις ενοχές του, τις ανασφάλειές του , τις δυσκολίες του. Εμάς, ηθοποιούς & σκηνοθέτες, η δουλειά μας είναι να δείχνουμε την ζωή της ανθρώπινης ψυχής στην σκηνή.
Οι γυναίκες θεατές σε αυτή την παράσταση θα βρουν σημεία που θα ταυτιστούν με την ηρωίδα αλλά κυρίως θα ενδυναμωθούν. Γιατί τι άλλο παρά ενδυνάμωση μπορεί να σου προσφέρει το ταξίδι αυτής της ηρωίδας από το σκοτάδι στο φως;
Ποια σημεία του ψυχισμού της ηρωίδας βρίσκουν ταύτιση με την δική σας ιδιοσυγκρασία?
Η ευαισθησία της, η αγάπη για την γραφή. Νομίζω όμως, περισσότερο απ’ όλα το στοιχείο της που αναδεικνύεται τελευταίο στο έργο, η δύναμή της. Στη ζωή μου μέχρι τώρα τα πράγματα δεν ήταν ποτέ εύκολα, άλλες φορές γιατί έτσι έτυχε άλλες εξαιτίας των δικών μου επιλογών. Αυτό που με «σώζει» πάντα είναι μια άγρια δύναμη που μου αποκαλύπτεται λίγο πριν την καταστροφή.