Επιμέλεια συνέντευξης Δήμητρα Τσιαούση
Μια ενδιαφέρουσα παράσταση έρχεται για λίγες παραστάσεις στο θέατρο ΠΛΥΦΑ, σε σκηνοθεσία Μιχάλη Σιώνα, βασισμένη στη πραγματική ιστορία του νεαρού Roberto Zucco, που μέχρι τα εικοσιπέντε του χρόνια είχε προλάβει να σκοτώσει τους γονείς του και να επιδοθεί σε σειρά ομηριών και φόνων. Οι πέντε ηθοποιοί της παράστασης, Δημήτρης Γαλανάκης, Μυρσίνη Καρματζόγλου, Γιάννης Μαυρόπουλος, Βικτώρια Παπαδοπούλου – Σισκοπούλου, Τάρικ Φλάιτι, μιλούν στο PIRAEUS PRESS με καταιγιστικό τρόπο για την έννοια της ομάδας, της συνεργασίας, της βίας «κάθε είδους, μέχρι και το πώς οδηγάμε ή εργαζόμαστε», για την αντίδραση των μελών της κοινωνίας, τον αντίκτυπο του έργου στο θεατρικό κοινό…
Η παράσταση "Roberto Zucco" είναι εμπνευσμένη από ένα πραγματικό γεγονός. Το πρόσωπο της ιστορίας στερείται ηθικής; Η παράσταση αναζητά τα κίνητρα του δράστη;
Γ.Μ.: Νομίζω ότι ο ήρωας στερείται θαλπωρής. Προσωπικά δεν βλέπω τον Τσούκκο σαν έναν διαταραγμένο ψυχικά «σίριαλ κίλερ», μια περίπτωση ανατριχιαστικού ψυχοπαθούς που μας διασκεδάζει η φρικαλεότητά του. Αλλά ως μια συνισταμένη την γενικότερης βιαιότητας με την οποία ζούμε όλοι μας. Σαν να αισθανόμαστε ότι η βία (κάθε είδους, μέχρι και το πώς οδηγάμε ή εργαζόμαστε) είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουμε σε μια κοινωνία με φασιστικούς ρυθμούς – αν μη τι άλλο.
Η παράσταση αναζητά τα κίνητρα του δράστη, στη χειρουργική περιγραφή των ιδεών και των συμπεριφορών όλων των άλλων ηρώων.
Σαν να αισθανόμαστε ότι η βία είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουμε σε μια κοινωνία με φασιστικούς ρυθμούς.
Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς προσωπικά τον χαρακτήρα που υποδύεστε; Υπάρχει
κάποια πτυχή του χαρακτήρα που βρίσκετε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ή προκλητική;
Τ.Φ.: Οι χαρακτήρες που υποδύομαι έχουν έντονo το στοιχείο της
παρορμητικότητας. Aπρόβλεπτες αντιδράσεις οι οποίες έχουν μια
κοινή αφετηρία. Tην παιδικότητα και την αφέλεια. Οι χαρακτήρες αυτοί
δεν υποδύονται κάτι αλλά είναι αυτό που δείχνουν και αυτά που λένε τα
πιστεύουν. Έτσι αντιλαμβάνονται τον κόσμο και αναλόγως αντιδρούν.
Πώς θεωρείτε ότι το έργο του Koltès "Roberto Zucco" απηχεί στη σημερινή κοινωνία; Βλέπετε κάποιες αναλογίες με τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα;
M.K.: Μια αναλογία που μπορώ να βρω είναι οι άνθρωποι που λόγω συνθηκών – είτε επειδή το επιλέγουν, είτε επειδή κάποιες φορές τους επιβάλλεται – γίνονται αόρατοι. Κρύβονται μέσα στη μαζοποίηση ή κρύβονται από αδιάκριτα βλέμματα τα οποία κοιτάνε χωρίς κανένα ενδιαφέρον, αλλά με κουτσομπολιό ή κρύβουν τον/την απέναντι από το πλάνο τους και δεν τους ενδιαφέρει να δουν κάτι άλλο εκτός από το δικό τους έδαφος και το συμφέρον τους. Ή κρύβονται και για να βρουν λίγη ησυχία.
Μια άλλη αναλογία που βρίσκω είναι ότι δύσκολα ζητάμε και δύσκολα προσφέρουμε βοήθεια. Ειδικά οι μεγάλες πόλεις την έχουν κρύψει την βοήθεια και κάπου εκεί μαζί της κρύβονται και αυτοί οι αόρατοι άνθρωποι.
Μια αναλογία που μπορώ να βρω είναι οι άνθρωποι που λόγω συνθηκών γίνονται αόρατοι.
Το έργο παρουσιάζει ισχυρή κριτική για τους παραδοσιακούς θεσμούς (οικογένεια, κοινωνία). Φτάσαμε, εν τέλει, στο τέρμα τις κρίσεις των κοινωνικών αξιών;
Γ.Μ.: Αν το (ελληνικό αλλά τελικά μάλλον παγκόσμιο) ιδεολογικό καύσιμο «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια», που μας έκανε να αλληθωρίζουμε στα ουσιώδη προβλήματά μας, σήμερα εξασθενεί και στα τρία μέρη του, είναι γιατί αναγνωρίζουμε πια τι δεν πάει καλά στους θεσμούς αυτούς. Σήμερα πλέον τολμούμε να σκεφτούμε ότι ίσως τα σύνορα δημιουργούν πιο πολλά προβλήματα από αυτά που λύνουν. Ότι μέσα στα κλειστά σπίτια δεν είναι απαραίτητα όλα καλώς καμωμένα. Ότι η θρησκεία συχνά μπορεί να μετατραπεί σε μισαλλοδοξία. Πρόκειται για μια κοινωνία που μας ενηλικιώνει αθωράκιστους, μη αυτόνομους, χωρίς όραμα και εφόδια.
Και φανταστείτε ότι το έργο γράφτηκε το 1989! Εκεί βρίσκεται και η μεγάλη αξία καλλιτεχνών-προφητών όπως σίγουρα είναι και ο Κολτές.
Πρόκειται για μια κοινωνία που μας ενηλικιώνει αθωράκιστους, μη αυτόνομους, χωρίς όραμα και εφόδια.
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε, κατά τη διάρκεια των προβών και της προετοιμασίας για την παράσταση;
M.K.: Κυρίως θα πω ότι ήταν τα προγράμματά μας. Τυχαίνει η ομάδα να απαρτίζεται από ανθρώπους που είναι αεικίνητοι. Υπέροχο αυτό. Κάνουμε πολλά πράγματα ο καθένας και η καθεμία ταυτόχρονα και τα ημερολόγια παίρνανε φωτιά για να οργανωθούμε. Αλλά τα καταφέραμε.
Μιλήστε μας για την συνεργασία σας με τους συμμετέχοντες ηθοποιούς και τον σκηνοθέτη;
Τ.Φ.: Εγώ ήρθα ως νέο μέλος στην ομάδα και βρήκα μπροστά μου μια έτοιμη καλοφτιαγμένη παράσταση. Μπορώ να πω ότι οι ηθοποιοί και ο σκηνοθέτης με καλωσόρισαν τόσο σαν άνθρωπο όσο και σαν ηθοποιό. Τροποποίησαν δηλαδή την παράσταση χωρίς δεύτερη σκέψη πάνω σε ένα καινούργιο μέλος και απέδειξαν για ακόμη μια φορά πόσο ζωντανό πρέπει να είναι το θέατρο.
Η πλειοψηφία θεωρεί πως ο Ρομπέρτο είναι περισσότερο έρμαιο της κοινωνίας που δεν τον αφήνει να αναπνεύσει.
Το έργο περιέχει στοιχεία βίας και έντασης, αλλά και μαύρης κωμωδίας. Πώς προσεγγίσατε το συνδυασμό αυτών των στοιχείων στην ερμηνεία σας;
Β.Π.Σ.: Τα πρόσωπα του έργου γίνονται εξαιρετικά βίαια από την προσπάθειά τους να έχουν τον πλήρη έλεγχο των προσώπων που τους περιβάλλουν. Κάθε σκηνή περιέχει ισχυρές συγκρούσεις μεταξύ προσώπων που θέλουν να μιλήσουν αλλά δεν ακούν. Αυτό δημιουργεί από μόνο του μια κωμικοτραγική κατάσταση.
Υπάρχει κάποια σκηνή ή στιγμή στο έργο που θεωρείτε εξαιρετικά σημαντική ή δυνατή, είτε για την ιστορία είτε για τον χαρακτήρα σας;
Δ.Γ.: Η απόδραση του Τσούκκο απ' τη φυλακή. Απ' τη στιγμή που δραπετεύει ξεκινά το χάος. Δε ξέρει ακριβώς που να πάει, που πρέπει να βρίσκεται. Δραπετεύει σα σκιά διαπερνώντας τα συρματοπλέγματα. Οι φρουροί το παίρνουν είδηση όταν είναι πλέον αργά. Από κείνη τη στιγμή ξεκινά κι η περιπλάνηση του στον αστικό ιστό.
Το να δίνεις χώρο και χρόνο στον εαυτό σου να παρατηρεί τη δουλειά του άλλου, σου ανοίγει μεγάλο δημιουργικό χώρο.
Ποιο συναίσθημα ή σκέψη αφήνει το έργο στο τέλος; Ποιες είναι οι αντιδράσεις του κοινού, με το πέρας της παράστασης;
Β.Π.Σ.: Οι περισσότεροι αναφέρονται στην οικειότητα που τους προκαλούν οι χαρακτήρες του έργου, όπως και στην ανάγκη να αποδώσουν ευθύνες για τις βιαιότητες του Ρομπέρτο Τσούκκο σε όλους τους άλλους χαρακτήρες. Η πλειοψηφία θεωρεί πως ο Ρομπέρτο είναι περισσότερο έρμαιο της κοινωνίας που δεν τον αφήνει να αναπνεύσει. Γι’ αυτό και η τελευταία σκηνή είναι για πολλούς μια δήλωση ελευθερίας και αφήνει πικρόγλυκη γεύση.
Υπάρχει κάτι που εσείς οι ίδιοι μάθατε ή συνειδητοποιήσατε μέσα από αυτή τη θεατρική εμπειρία;
Δ.Γ.: Απ' αυτή τη δουλειά κρατάω πολύ την έννοια της παρατήρησης. Έβλεπα το πως ο καθένας και η καθεμία προσπαθούσε να προσεγγίσει το ποιητικό λόγο του Κολτές, καθώς και πως το σώμα μπορεί να υποστηρίξει έναν όγκο κειμένου. Το να δίνεις χώρο και χρόνο στον εαυτό σου να παρατηρεί τη δουλειά του άλλου, σου ανοίγει μεγάλο δημιουργικό χώρο.